2023 азы рухæны мæйы 26-29 бонты Мæскуыйы ацыд Хуссарирыстойнаг-уæрæсейаг иумæйаг демаркацион къамисы рабадт (дæлдæр- Иумæйаг къамис).
Иумæйаг къамис адарддæр кодта Республикæ Хуссар Ирыстоны æмæ Уæрæсейы Федерацийы ‘хсæн паддзахадон арæнæн æхсæнадæмон-барадон хуыз раттыны фæдыл куыст.
Фембæлд цыд сабырадон æмæ кæрæдзиæмбарынады уавæрты.
Иумæйаг къамисы радон рабадты æмгьуыд æмæ бынат бæрæг цæудзысты дипломатон каналты уылты.
Рухæны мæйы 29-æм бон Сухумы ацыд Республикæ Хуссар Ирыстоны Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Джиоты Æхсары æмæ Абхазы Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Инал Ардзинбайы фембæлд.
Джиоты Æхсар бузныджы ныхæстæ загъта ахæм хорз райсты тыххæй æмæ раарфæ кодта Абхазы адæмæн Фыдыбæстæйон хæсты Уæлахизы боны ‘рæввахс кæныны фæдыл. Абхазаг адæмæн йæ зæрдæ загъта сабырад, фæрныгад æмæ дарддæры æнтыстыты фæндиæгтæ.
Йæхи ‘рдыгæй Инал Ардзинба банысан кодта, абхазаг адæмæн ахæм ахсджиаг боны æфсымæрон Хуссар Ирыстоны делегацийы æрцыд цытджын мадзæлттæм уæлдай ахадгæ кæй у, уый.
Нæ хъус æрдардтам Нью-Йорчы цæуæг ИНО-йы Генералон Ассамблейы 78-æм сессийы фæлгæтты гуырдзиаг хицауады сæрдар Ираклий Гарибашвилийы раныхасмæ. «Абхазаг æмæ ирон хотæ æмæ ‘фсымæртæм» сидгæйæ, уый банысан кодта, зæгъгæ, «нæ иудзинады ныхмæлæууæг- нæ иумæйаг знаг», афтæмæй ма радон хатт бавнæлдта «Гуырдзыстоны оккупацийы» темæмæ.
Куыд рабæрæг, афтæмæй рухæны мæйы 19-æм бон сахар Дзæуджыхъæуы ацыд УФ-йы Базарадон-сæудæджерадон палатæйы цур Уæрæсейаг-Гуырдзиаг хъуыддагон советы рацæугæ рабадт, кæцы сырæзт 2023 азы æртхъирæны мæйы. Ацы мадзалы фæуды фæстæ кæцыдæр интернет фæрæзтæ фехъусын кодтой, ома, рабадты рæстæджы загъдæуыд «Хуссар Ирыстоны уылтыл фæндаг бакæныны» хъуыды. Уыимæ иумæ хъæуы банысан кæнын, Уæрæсейаг-Гуырдзиаг хъуыддагон советы официалон сайтыл ацы фарсты кой кæй нæй.
Республикæйы Боны цытæн Республикæ Абхазы Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Инал Ардзинба рарвыста арфæйы фыстæг Республикæ Хуссар Ирыстоны Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Джиоты Æхсармæ.
Сæрмагондæй, арфæйы дзырдæуы:
«Хуссар Ирыстон æнтысджынæй цæуы йæ паддзахад фидар кæныны, социалон-экономикон райрæзты фæндагыл. Ныффидаргонд хæларадон ахастытæ Республикæ Абхаз æмæ Республикæ Хуссар Ирыстоны ‘хсæн æнæрлæугæйæ размæ цæуынц.
Ныфс дарын, кæрæдзиæмбарынад, æууæнкыл бындуриуæг кæнгæйæ, дывæрсон абхазаг-хуссарирыстойнаг æмгуыстад дарддæр дæр кæй фидар кæндзæн».
Республикæйы Боны цытæн Приднестроваг Молдаваг Республикæйы Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Виталий Игнатьев рарвыста арфæйы фыстæг Республикæ Хуссар Ирыстоны Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Джиоты Æхсармæ.
Сæрмагондæй, арфæйы дзырдæуы:
«Зындзинæдтæм æнæкæсгæйæ, Хуссар Ирыстоны адæм фидарæй хъахъхъæнынц Райгуырæн бæстæйы хæдбардзинад æмæ уый фæдыл ацы бæрæгбоны сæмбырд сты сæ хъæддыхдзинад æмæ лæгдзинад. Республикæйы Бон æнгом кæны йæ бæстæйы историйæн чи кад кæны, Фыдыбæстæйы райрæзтмæ, фидæны фæлтæрты фæрныгадмæ уæзгæ хайбавæрд чи хаста æмæ хæссы, æппæт уыдоны.
Абон хуссарирыстойнаг адæм нысан кæнынц ахсджиаг бæрæгбон- Республикæ Хуссар Ирыстоны бон.
1990 азы рухæны мæйы 20-æм бон Хуссар-Ирыстойнаг автономон облæсты адæмон депутаттæ расидтысты Советон Цæдисы сконды Хуссар- Ирыстойнаг Советон Демократон Республикæ. Республикæйы расидт æппæтварсонæй дзуапп дæтта æхсæнадæмон-барадон нормæтæн æмæ Советон Цæдисы уæды рæстæджы архайæг закъæттæн. Ист æрцыд национ суверенитеты фæдыл деклараци æмæ бындуриуæг кодта нацийы хæдуагæвæрды бартыл- историон рæстдзинад сног кæнын, наци бахъахъхъæнын скуынæг кæнынæй.
Рухæны мæйы 19-æм боны Республикæ Хуссар Ирыстоны нысан цæуы Паддзахадон тырысайы бон.
Герб æмæ Кады зарæгимæ иумæ, тырыса у паддзахады ахсджиагдæр символтæй иу.
Суверенитет æмæ арф культурон хъуыды цы хæдбар бæстæ хæссы, уымæн ахсджиаг хай у паддзахадон символикæ. Паддзахадон символты сæмбырд сты ивгъуыды цаутæ æмæ фидæны ныфс, уыдон æппæтварсонæй адæмы æнгомдæр кæнынц.
Рухæны мæйы 17-æм бон æххæст кæны 15 азы Республикæ Хуссар Ирыстон æмæ Уæрæсейы Федерацийы ‘хсæн Хæларад, æмгуыстад æмæ иумæйаг æххуысы фæдыл Бадзырды бафыстыл, кæцы ссис дыууæ бæстæйы æхсæнпаддзахадон ахастытæ бæрæг кæныны фыццаг ахæм бындурон документ.
Бадзырды бафыст фадат радта хуссарирыстойнаг-уæрæсейаг политикон диалог уæрæх кæнынæн, базарадон-экономикон, зонадон-техникон, гуманитарон æмæ æндæр фадгуыты дывæрсон æмгуыстады райрæзтæн.
Республикæ Никарагуайы Хæдбардзинады боны цытæн Республикæ Хуссар Ирыстоны Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Джиоты Æхсар арвыста арфæйы фыстæг Республикæ Никарагуайы Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Денис Роналдо Монкада Колиндресмæ.
Сæрмагондæй, арфæйы дзырдæуы:
«Никарагуайаг адæм æнусты дæргъы цæмæ бæллыдысты, уый æххæст кæнынæн бындур æрæвæрдæуыд 1821 азы рухæны мæйы 15-æм бон Центрон Америкæйы Хæдбардзинады Акты райстæй. Уæдæй фæстæмæ райдыдта зын, фæлæ ахсджиаг тох бæстæйы сæрибардзинады, национ хиæмбарынад фидар кæныны сæраппонд.
Боливариайнаг Республикæ Венесуэлæйы ‘рдыгæй Республикæ Хуссар Ирыстоны хæдбардзинады банымады бонæй 15 азы рацыды цытæн Республикæ Хуссар Ирыстоны Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Джиоты Æхсар арвыста арфæйы фыстæг Боливариайнаг Республикæ Венесуэлæйы Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Иван Хиль Пинтомæ.
Сæрмагондæй, арфæйы дзырдæуы:
Республикæ Хуссар Ирыстоны Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Джиоты Æхсар арвыста арфæйы фыстæг Республикæ Никарагуайы Уæлвæткон æмæ Æххæстбарджын Минæвар Республикæ Хуссар Ирыстоны цытджын Альба Асусена Торрес Мехиямæ йæ Райгуырæн боны цытæн.
Сæрмагондæй, арфæйы дзырдæуы:
«Дæ бæрзонд профессионализм æмæ куырыхондзинад нысан гæнгæйæ, фæнды мæ бахахх кæнын ныры зын дуджы хуссарирыстойнаг-никарагуайаг ахастыты сырæзт æмæ размæдзыды, афтæмæй ма Никарагуайы æддагполитикон курс æххæст кæныны хъуыддагмæ дæ хайбавæрд.
